Ons eerste ei is gelegd: eerder deze maand was het eerste concept-verkiezingsprogramma van GroenLinks-PvdA Kapelle voor de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2026 af. De eerste reacties zijn positief, daar ben ik blij mee. Want ik was een van de leden van de programmacommissie – voorzitter zelfs.
We hebben er vanaf maart in een groepje van vier aan gewerkt. Dat was een interessant schrijfproces waar ik eens op een andere manier bij betrokken was dan als ‘zelf-schrijver’ of schrijfbegeleider van een team. Dit keer was ik onderdeel van het schrijvende team. Ik heb zelf niet eens zo heel veel geschreven: een half hoofdstuk maar, over verkeer. Daar ben ik inhoudelijk wel lekker mee bezig geweest, veel van geleerd ook. En ik heb steeds feedback geleverd op de andere hoofdstukken-in-wording en die zo nodig ook bewerkt, en de eindredactie gedaan. Ik heb daarin en ook in het organiseren van de vergaderingen mijn stempel wel gedrukt.
We konden onder andere gebruik maken van een ‘basisprogramma‘ van de gezamenlijke partij, een soort catalogus met kant-en-klare standpunten, en van het programma van vier jaar geleden van onze grote buurgemeente Goes, waar de twee partijen toen al samenwerkten. Er waren bovendien webinars en bijeenkomsten – ik was er soms maar druk mee! Er was één week in mei waarin er een heleboel samenviel en toen maakte ik, met reistijd naar Middelburg erbij, 17 uur! In het algemeen was het wel goed te doen.
Het was het eerste gezamenlijke programma in deze gemeente. Sterker nog: er was eigenlijk geen GroenLinks tot vorig jaar, en toen die partij hier een dik jaar geleden van de grond kwam, was dat onmiddellijk gericht op samenwerking. Ik viel zo met mijn neus in de boter: rond mijn verhuizing had ik bedacht dat ik in mijn nieuwe woonplaats politiek actief wilde worden, deels om gelijkgezinde mensen te leren kennen (goed gelukt!) en deels omdat de ontwikkelingen in het land en de wereld erom vragen (dat gaat nog niet echt beter helaas).
De beweging richting één nieuwe linkse partij is nogal versneld sindsdien. Desalniettemin was dit schrijfproces gericht op elkaar vinden. Anders gezegd: de tekst moet consensus genereren. In dat opzicht leek het op veel van de processen die ik voor mijn werk begeleid: leesbaarheid is één ding, maar er samen uitkomen is minstens net zo belangrijk. Die ‘consensus genereren’ als schrijfdoel betrof in de eerste plaats de twee partijen, in de vorm van de leden van de commissie (twee om twee) en hun achterbannen. Daar kwamen we goed uit. De leden gaven aan het begin input in de vorm van een thematische brainstorm en gaandeweg legden we ze enkele dilemma’s voor.
Daarnaast kijken we ook verder: kunnen potentiële kiezers en coalitiegenoten er ook mee uit de voeten? Dat vond ik nog wel een interessant spanningsveld: duidelijke uitspraken over heikele thema’s kunnen kiezers trekken maar coalitiemogelijkheden uitsluiten in dit rechts-conservatieve dorp (VVD+christelijk hebben een royale meerderheid). Het was daarbij merkbaar dat de PvdA meer gericht is op besturen en GroenLinks eerder kritisch op de macht. Duidelijke uitspraken kunnen kiezers ook afschrikken natuurlijk, maar als je alles in het vage laat, zeg je eigenlijk niks en ben je niet te onderscheiden van de andere partijen. Daar heb ik ook nog wel een beetje tegen geduwd af en toe. Ik ben ook wel bezig geweest met opletten hoe er in mijn omgeving over de onderwerpen gepraat wordt en waar we ons dus mee kunnen profileren. Van dit soort politiek-tactische overwegingen heb ik in korte tijd veel geleerd.
Voor wat betreft de kiezers hadden we nog één probleem: de programmacommissieleden zijn allemaal de vijftig ruim voorbij, hoe schrijven we ook voor jongeren? Gelukkig heeft één lid een dochter die kritisch meelas. Op haar advies hebben we bijvoorbeeld van het hoofdstuk ‘wonen’ het eerste gemaakt. Het gebrek aan betaalbare huizen voor starters speelt namelijk ook hier enorm.
Het concept ligt nu bij een aantal mensen aan wie we een reactie willen vragen. Ons eigen denken staat ook nog niet stil, want het was nog niet af en verstuurd of een van de andere commissieleden realiseerde zich dat we een thema vergeten waren, sport (tsjonge, hoe kan ik dan nou gemist hebben?). Nou, dat kan in de volgende ronde mee. Na de zomer rapen we alles bij elkaar om het programma geschikt te maken voor de ledenvergadering van november. We lopen keurig op schema, en dat ging eigenlijk vrij gemakkelijk, zeg ik als trotse commissie-voorzitter!
