Ik viel afgelopen dinsdag bij mijn eerste Franse les met mijn neus in de boter: het grammatica-gedeelte ging over signaalwoorden. We moesten bijvoorbeeld signaalwoorden invullen in een tekstje, nou, goede signaalwoorden kiezen, dat doe ik als ik redigeer ook volop. Dus dat kwam wel heel dichtbij mijn werk, al had ik zoiets nog nooit in het Frans gedaan – dit soort oefeningen zaten niet in de e-learning. Ik vond het heel leuk, maar ergens gaat zoiets me natuurlijk te makkelijk af op basis van mijn algemene kennis van teksten, niet zozeer van het Frans.

Al hielp dat wel weer mijn ego ietsje op te krikken, want ik spreek voor mijn gevoel veel minder goed dan mijn groepsgenoten. Waar ik een e-learning deed, deden zij vorig jaar ook al een op conversatie gerichte cursus, of hebben ze een tweede huis in Frankrijk of Franse familie. Ik heb daar een boel in te halen. Maar dat is wel heel leuk – de eerste les was fijn!

Ik hoorde mezelf vorige week in een coachingsgesprek een vergelijking maken die ik nooit eerder had bedacht, maar die best wel voor de hand ligt: er zijn wel trainingen ‘lezergericht schrijven’, maar geen trainingen ‘luisteraargericht spreken’. Dat eerste moeten sommige mensen aanleren, dat tweede – kennelijk – niet. Natuurlijk, er zijn wel trainingen om als spreker publieksgerichter te worden, maar dat is specifieker. Als iemand niet in staat is om luisteraargericht te spreken, is dat een zwaar gehandicapte, niet een professional. Maar professionals moeten dus wel leren lezergericht te schrijven.

Ik zei dat in de context van gebruik maken van de kracht van mondelinge communicatie voor het schrijven. Ik maak regelmatig mee dat een schrijver zegt de hoofdboodschap niet te kunnen bedenken. Dan praten we wat door, of de schrijver praat met het team of anderen, en *plop* daar rolt de hoofdboodschap er ineens uit. Spreken doet iets met je denken waardoor je ineens wel een betekenisvolle strekking weet te formuleren.

Dat is niet toevallig. De verklaring zit hem volgens mij in de natuurlijke gerichtheid op een ander die in praten zit ingebakken, en in schrijven niet. Schrijven is toch voor velen meer iets wat gaat om de inhoud en niet om communicatie. Als de inhoud er staat, zijn ze al tevreden. En dan komt lezergerichtheid als een extra laag bij – althans, dat zou moeten. Door te praten, voeg je er die communicatieve laag spontaan bij. Daarmee creëer je ook wat – zoals ik mezelf ineens verraste met die vergelijking. Die had ik vooraf niet bedacht, en ineens zeg ik zoiets.

Het is daarom een advies dat ik vaker geef: als je makkelijker en beter praat dan schrijft, vertel je verhaal dan, neem het op, en werk het later schrijvend uit aan de hand van de opname. In plaats van een eerste versie te schrijven, spreek je hem zo. Ideaal is het als je dat praten echt tegen iemand doet, maar anders kan in je eentje met een voicerecorder ook. Het leidt bij sommige schrijvende professionals tot goede resultaten en een vlot schrijfproces – beter en vlotter dan met alleen schrijven. Creatiever, communicatiever – en bij sommigen nog gestructureerder ook!