De afgelopen dagen heb ik gewerkt op een wel heel bijzondere plek: Oekraïne. Niet de Oekraïne, heb ik geleerd: sinds het een zelfstandig land is, is het lidwoord weg. Toen ik ervoor gevraagd werd, moest ik in de atlas kijken om te zien waar het land precies lag. Zeker omdat ik daarbij hoorde dat het ook zou gaan om skieën.

Skieën? In Oekraïne? Jawel. In het grensgebied met Roemenië en Slowakije ligt een hoek van de Karpaten, met bergen tot 2000 meter hoog, en dat geeft Oekraïne een skigebied. Er lag echter nu slechts een paar centimeter sneeuw en skiën was amper mogelijk. Wandelen wel, onder een stralende zon. Dat was heerlijk, en ik heb mijn ogen uitgekeken op dit voor mij onbekende land. Arm, een duidelijke Sovjet-erfenis, exotisch ogende orthodoxe kerken, een stugge, ontoegankelijke bevolking, onverwacht lekker eten en hier en daar een teken van toenemende welvaart.

Men spreekt er Oekraïens, een taal die ik op gehoor niet kan onderscheiden van Russisch of Pools. Cyrillisch schrift, wat wel weer leuk was om te ontcijferen (ik kan dat net omdat ik ooit een blauwe maandag wat Russisch heb proberen te leren).

Maar ik was er voor meer dan een toeristisch uitstapje. Ik was mee met een klein consulting bedrijf (11 consultants) die regelmatig zo’n uitstapje maken: iets leuks combineren met een trainingsprogramma. Slim idee, want mijn ervaring met de trainingen bij zulke bedrijven is dat het lastig is om de consultants bij elkaar te krijgen en te houden bij een training die midden in hun gewone werk valt: de klant hoeft maar te bellen en hulp, weg zijn ze. Dat kan niet als je ze naar Oekraïne meeneemt, en dat creëert een intensieve werksfeer.

Ik heb in 3 dagen tijd 5 dagdelen training verzorgd, met tussendoor onder andere dat wandelen. En late avonden, dat wel, voor een deel van de groep. Nouja, ik lag er op tijd in, en ik vond de discipline de volgende ochtend acceptabel.

De training ging over presenteren. De bedoeling was dat de consultants vrijer, persoonlijker en interactiever zouden leren presenteren, dus los zouden komen van een te grote Powerpoint-afhankelijkheid. Als voorbereiding hadden ze daarom Echte leiders gebruiken geen Powerpoint gelezen (hier ook al eens besproken).

En, toeval bestaat niet: ze werden verplicht hun eigen oefenpresentaties tijdens het weekend zonder beamer te doen, want uitgerekend de koffer waarin de beamer van het bedrijf zat, bleef achter in Dortmund, waarvandaan we gevlogen waren. Wat overigens verder vervelend was, natuurlijk, want er zat meer in die koffer dan alleen de beamer en er was nog een koffer kwijt, wat een boel geregel betekende om te zorgen dat ze beide goed terecht zouden komen. Maar voor de training pakte het wonderwel uit: met een cold turkey afkicken van de Powerpointverslaving.

Hoofdonderdeel van de training waren de oefenpresentaties, waarin de consultants aan de rest van de groep (inclusief mij) advies vroegen over een bepaald aspect van hun eigen presenteervaardigheden, bijvoorbeeld: wat is de beste structuur voor een presentatie, wat doe je met volzinnen op een slide, hoe houd je een groep op de goede koers tijdens een discussie, enzovoort. Het waren dus presentaties-en-interacties over presentaties en interactie: het mes sneed aan zeker twee kanten.

De groep pikte de vorm erg goed op: de adviesvragen waren relevant, er werd gepresenteerd en met verschillende werkvormen voor de interactie geësperimenteerd; er werd meegedacht en geholpen, goede feedback gegeven. En gelachen.

Mede dankzij de bijzondere plek, het improviseren met de visuele hulpmiddelen (met een stift op een A4’tje kun je ook een grafiek maken) en de open verhoudingen binnen het team vond ik de balans tussen een informele sfeer en goed werken uniek.

Deze ’training in spijkerbroek’ (ik had van tevoren even gecheckt of het wel echt okee was dat ik vanaf het eerste moment inderdaad in spijkerbroek en op stevige stappers zou verschijnen – natuurlijk, graag zelfs!) is mij zeer goed bevallen. Ik heb er zelf ook nog wat van opgestoken, en dat is altijd leuk. Wat? Daarover schrijf ik later deze week!

(i.v.m. lay-outproblemen staan de foto’s in het bericht hieronder)