De afgelopen weken kon ik steeds na het methodencollege het praktische advies uit het in die week behandelde artikel hier presenteren. Deze week lukt dat echter niet. We bespraken een artikel van Mirna Pit over de vier ‘causale connectieven’ (zoals dat heet) uit de titel van deze post. Want wanneer gebruik je want en wanneer (en waarom) omdat, om maar één keuzemogelijkheid te noemen?

De ‘gemakkelijke’ antwoorden daarop voldoen niet; anders gezegd: er is nog geen uitleg die het verschil tussen die twee woorden sluitend verklaart. In het artikel dat wij lazen, wordt een (tamelijk ingewikkelde) poging gewaagd in termen van ‘subjectiviteit’.

Maar daar heeft een taalgebruiker niets aan. Voor moedertaalsprekers is de afweging sowieso geen problematische. Voor leerders van het Nederlands als vreemde taal kan dat wel zo zijn. Maar dan is Pits uitleg te ingewikkeld.

En dan? Nou, je kunt erover twijfelen of het artikel dan nog wel taalbeheersing is, want die Letteren-discipline zou toch gericht moeten zijn op het oplossen van problemen die met talige communicatie te maken hebben. Nou is daar soms fundamenteel onderzoek voor nodig, dus het is niet ‘fout’ als een taalbeheersingsartikel eens niet zo praktisch is. Maar wel jammer voor dit weblog. Want geen tip vandaag.

De meeste mensen vinden vergaderen niet het leukste onderdeel van hun werk, terwijl ze er wel veel tijd mee kwijt zijn – wel een kwart van hun werktijd! Vandaar dat het interessant is als een taalbeheerser zich over zakelijke vergaderingen buigt. Dat deed Marjan Huisman en ze publiceerde er in 2000 haar proefschrift Besluitvorming in vergaderingen. Organisaties, interactie en taalgebruik over. We bespraken dat boek gister op het taalbeheersingsmethoden-college waarvan ik elke week voor dit blog de praktische tips geef.

Alleen… als je Besluitvorming in vergaderingen leest met de verwachting dat je ervan leert hoe je nooit meer te lange en vervelende vergaderingen hoeft uit te zitten, kom je bedrogen uit. Huisman geeft geen pasklaar recept voor hoe je het beste kunt vergaderen, geen snelle tips & tricks. De beste manier van vergaderen verschilt namelijk per organisatie, omdat hij afhangt van de cultuur en de normen van de organisatie. Wat in de ene organisatie goed werkt, mislukt daarom in de andere.

Wat wel werkt, is de vergaderaars bewust laten worden van hun vergadergedrag door ze te laten kijken naar video-opnames of transcripten van vergaderingen (een gedetailleerde manier van uitschrijven van wat er gezegd wordt). Daar kan de gespreksanalyse, de tak van de taalbeheersing waar Huisman een representant van is, een rol in spelen. Maar niet als alwetende adviseur die zegt hoe het moet. De verbetermogelijkheden komen voort uit de reflecties van de vergaderaars zelf. De taalbeheerser speelt daarin een begeleidende rol.

Eén van de dingen waar vergaderaars zich dan wellicht bewust van kunnen worden, is het vluchtige karakter van besluiten. Mensen denken aan besluiten als aan concrete, bijna tastbare ‘dingen’ die je meeneemt als je de vergadering uitloopt. Maar uit Huismans onderzoek blijkt dat ze veel lastiger te ‘grijpen’ zijn dat dat. Ze noemt ze ‘virtuele toekomstige realiteiten vervat in taal’.

Ik las Besluitvorming in vergaderingen bijna tien jaar geleden, en sindsdien is me heel vaak opgevallen dat mensen in een vergadering gaan knikken, dat er een gevoel van overeenstemming is en een beweging naar afsluiting en het volgende punt, zonder dat echt heel glashelder is wát het genomen besluit is. Nooit wordt er expliciet gezegd: ‘Okee, we besluiten dus:’ en dan het letterlijke besluit. Het besluit hangt meer in de lucht dan dat het concreet is. Met alle risico’s op onduidelijkheden van dien. Soms, als ik denk dat het belangrijk is, vraag ik dus maar: ‘En wat besluiten we nu precies?’

Met andere woorden: de bewustwording heeft op mij wel enig effect gehad. En wie ook zoiets wil: Marjan Huisman werkt tegenwoordig als adviseur op het gebied van gesprekken en interactie. Ze begeleidt organisaties bij het ontwikkelen van een communicatiestijl die past bij de mensen en bij de taak.
Meer informatie op www.twinc.nl, en ook al  is het bijna tien jaar terug, er is nog een aardig stukje te vinden op internet uit de tijd van Huismans promotie.

http://www.onzetaal.nl/nieuws/hardeggezonder.pdf

In de tijd van de alomtegenwoordige nieuwe media zou grenzeloos communiceren toch geen enkel probleem moeten zijn – toch? Nou, het bleek in Canada toch lastiger dan ik had verwacht.

In de eerste plaats heb ik nog een heel eenvoudig telefoontje, en daarmee kan ik in Noord-Amerika niet bellen. Dus dacht ik: dan koop ik een voor daar een net zo eenvoudig Canadees telefoontje, bel ik daarmee naar mijn eigen voicemail en ben ik een beetje bereikbaar. Maar wat ik niet had verwacht: met eenvoudige Canadese telefoontjes kun je niet naar het buitenland bellen! En ook niet SMS’en, of gebeld/ge-SMS’t worden. Het bewees toch wel zijn waarde, want het was handig om daar te kunnen bellen, maar toch raar. Het voicemailprobleem heb ik overigens opgelost door met Skype te bellen, dat ging prima. En e-mailen ook, en er zijn verder geen ‘rampen’ gebeurd, gelukkig.

In de tweede plaats was het in Canada (of waar dan ook buiten Nederland) niet mogelijk om de NOS-video’s van het schaatsen op Internet te zien, want de NOS had alleen maar de rechten voor Nederland. Als je het probeerde, kreeg je dit:

Nouja, zeg! Nou waren wij er nog bij, en we konden Canadese televisie zien of zelfs naar het Holland Heineken Huis om daar de live NOS-uitzendingen mee te maken (want dat kon dan weer wel – maar op de internetzuilen in datzelfde huis kreeg je net zo’n mededeling als hierboven). Maar je zal maar als Nederlandse schaatsfan ergens in een ver buitenland zitten….

Dat met die rechten gaat trouwens sowieso wel erg ver. Want mensen die in de Olympic Oval gemaakte filmpjes op YouTube zetten, vonden tot hun verbijstering dat filmpje binnen een paar uur geblokleerd (en inmiddels zijn ze volgens mij ook verwijderd, want ik kan er geen meer vinden). Want dat mag niet, hè, dat is alleen voor geaccrediteerden… Nog even en je mag geen foto’s meer maken ook! Ik snap dat de ‘oude’ journalistiek het maar moeilijk heeft met al deze hobbyisten. Maar dit lijkt me toch echt niet de manier.

(PS, dag later: ik vond inmiddels nog wel een andere blokkade: http://www.medianed.com/2010/02/24/nos-verandert-klootzak-in-coach/ )