De septemberserie verscheen ‘achter mijn rug’: ik had die posts vooruit geplaatst en was zelf op vakantie. Ik ben net terug en begin vandaag weer met werken. We hebben een heerlijke vakantie gehad. We hebben een rondje Nederland gefietst, zo dicht mogelijk ‘langs het randje’: de kust en de grenzen. Het weer zat mee natuurlijk! Dit oranje lijntje tekende de GPS van onze route:

Zoals gebruikelijk heb ik mijn ogen uitgekeken op de bordjes onderweg, schriftelijke communicatie ‘in het wild’. Erg fijn vond ik de bordjes waarop het randje zichtbaar was, zoals dit, aan het begin van het dorp met de meeste randjes van allemaal:

Of dit: het gemengde straatnaambord van de straat in Kerkrade/Herzogenrath:

Aan die straat is verder niet te zien dat de landsgrens er middendoor loopt – het is een doodgewone straat. Ook aan de Belgische grens zijn er zulke straten, in Putte bijvoorbeeld, maar dan heeft de straat maar één naam en hangt aan de ene kant een bordje van Nederlandse makelij en aan de andere kant van Belgische – minder bijzonder.

Op dit bordje in Stein staat ook de landsgrens, al is het niet expliciet: de Maas is daar de grens en dit was een prachtig stuk van onze route:

De route leidde via een ‘eilandhop’ van Texel naar Vlieland. Daar was ik lang geleden geweest en het typeert mij misschien wel dat het belangrijkste wat ik me ervan herinnerde was dat een steeg er glop heet. Dat kan gewoon boereglop zijn, maar ook iets exotischers als dit:

We zijn af en toe over de grens gewipt, soms per ongeluk en soms omdat dat de beste of zelfs enige route was (de enige manier om over de Schelde te komen in de buurt van de grens is met een Antwerpse waterbus). Zo leerde ik een nieuw Vlaams woord, op een prachtig dijkje net over de grens in Zeeuws-Vlaanderen:

Hoe heet dat in het Noord-Nederlands: plateauvormige verkeersdrempel?

Op diezelfde plek vond ik dit erg grappig:

De schapen lagen allemaal braaf in de berm, dus ik heb dit niet in praktijk hoeven brengen.

Ik heb een boel geografische (straat)naamborden voorbij zien komen natuurlijk, met heel fraaie erbij, zoals Blije in Friesland en Doodstil in Groningen. Vlaanderen krijgt de prijs voor de grappigste, ook weer net over de Zeeuwse grens:

In Limburg zijn de plaatsnaamborden tweetalig. Ik vond het al leuk om eens in Ohé te zijn, maar ik heb geen idee hoe je dat in het Limburgs zegt:

Ook hier een vleugje dialect, maar ik vond het vooral een mooie tijd- en plaatsgebonden boodschap:

De route vanaf Sluis langs de kust naar Breskens was voor mij een en al jeugdherinnering, ook dit bordje: ik leerde als kind al dat wij in Vlissingen Zeeuws-Vlaanderen de overkant noemden, en Zeeuws-Vlaanderen ons. Nu weet ik dat dat het taalkundige verschijnsel van deixis is: dat waar het woord naar verwijst afhankelijk is van de spreeksituatie. De pont (Westerschelde Ferry is wel een erg wijdse naam voor een voet- en fietsveer, vind ik) speelt daarmee:

Voor mij gevoel waren we nog aan de overkant!

Tot slot nog een die aansluit bij waar ik het vaker over heb gehad de afgelopen anderhalf jaar: de gekke corona-communicatie. Onderstaand bord hing op een camping in Drenthe. Ik snap niet waarom je op een camping een bord in het Nederlands hangt voor toeristen – die er dan al zijn, en in meerderheid geen Nederlands zullen kunnen lezen, zeker niet dit soms onnodig moeilijke Nederlands (‘ontwikkel je klachten?’ en vakantieverblijf vallen me vooral op).

Gelukkig hebben we van coronagedoe verder geen last gehad.

Volgende week nog een post over andere teksten langs de randjes dan op borden. 

Vandaag heb ik voor het eerst sinds 10 maart 2020 weer een schrijftraining gegeven met de deelnemers in dezelfde ruimte, fysiek aanwezig. Eindelijk weer met echte mensen aan de slag, in plaats van met het beeldscherm! Op hun plek, op hun kantoor, dus met een trein- en OV-fietsreis.Wat een dynamiek!

Het mag weer, voor wat betreft de overheidsmaatregelen – ik wilde het niet doen zo lang ‘werk zo veel mogelijk thuis’ het devies was. En ik durfde het zeer zeker aan, sowieso, maar helemaal omdat ik inmiddels volledig gevaccineerd ben.

Het was een voorzichtig begin: start om 10 uur, op een bekende en fraaie plek in hartje Amsterdam, voor maar twee uur, met ook maar twee deelnemers. Dat vond ik wel lekker, moet ik zeggen – even wennen.

Wennen was het in zoverre dat ik gister toch even moest nadenken over van die zaken als: wat neem ik mee in m’n tas en wat trek ik aan? Dat ging nog net niet helemaal feilloos: ik was een paar kleine dingen toch vergeten, zoals bijvoorbeeld het opladen van m’n hotspotje (want nee, in de Intercity Direct is er nog steeds geen WiFi – sommige dingen veranderen nooit).

Verder sprongen mijn gedachten vaak heen en weer tussen ‘wat gaaf weer!’ en ‘wat is het eigenlijk gewoon’. Dat heb ik de laatste weken vaker zo ervaren: bij niet-werkdingen die door de versoepelingen voor het eerst sinds lang weer konden: aan de ene kant het gevoel van bijzonderheid en e-i-n-d-e-l-i-j-k, aan de andere kant zo makkelijk weer in de groef vallen van voor maart 2020. Ik weet: zo lang ik me er bewust van ben dat het gewoon is, is het dat dus nog niet. Gewoon is het sowieso niet, want het centrum van Amsterdam is wonderbaarlijk rustig en relaxed.

Eenmaal aan het werk is het niet anders dan voorheen, behalve dan dat ik op één moment even een gevoel van vervreemding had. Het vroeg even wat introspectie om te achterhalen waardoor dat kwam. Toen realiseerde ik me dat mijn stem in mijn eigen oren anders klonk dan thuis. Nou heb ik wel een boel gepraat op andere plekken dan thuis, maar ik heb sinds maart 2020 niet meer het piramideprincipe uitgelegd, anders dan tegen het beeldscherm. En dat registreerden mijn oren kennelijk: in ‘standje uitleg’ klonk mijn eigen stem ineens anders dan dat-ie 16 maanden lang geklonken had.

16 maanden, bijna… tsjongejonge, wie had dat ooit kunnen denken. Wat heb ik vaak teruggedacht aan 10 maart 2020. Maar nu heb ik een nieuw ijkpunt: 5 juli 2021. Ik redde me tussen die twee data prima, had ook veel lol in het online werken en het ging goed – ik schreef daar eerder over. Maar ik was de eenzijdigheid van al dat koekeloeren naar mijn eigen beeldscherm wel eens zat. Voor mij is de lockdown vandaag pas écht afgelopen.

Ik blijf nog even bij het Zeeuwse nieuws…. gister was daarin te lezen dat een groep voetbalsuppporters bij het EK een groot spandoek met ‘Kloosterzande’ erop de Johan Cruyff Arena had binnengesmokkeld. Ik had dat gezien inderdaad, sterker nog: ik had het bij die oefenwedstrijd al gespot, ook al was het toen veel minder prominent en minder vaak in beeld.

Het was mij zo opgevallen deels natuurlijk vanwege de Zeeuwse connectie (ik weet wél waar Kloosterzande ligt; op Walcheren zeggen we: ‘aan de overkant’). Maar deels komt het ook door wat ik wel mijn ‘dwangmatige lezen’ noem. Ik zit bij voetbalwedstrijden de hele tijd spandoeken en boarding-teksten enzo te lezen. Ik mis zelfs regelmatig wat van de wedstrijd omdat ik afgeleid ben door lettertjes. Typisch geval van beroepsdeformatie: leesverslaving.

Maar zo zie ik dan wel iets wat het nieuws haalt!

Al vanaf de eerste jaren van mijn zelfstandigenbestaan doe ik aan intervisie. Ik vond dat leuk en nuttig. Ik ervoer het als een soort plaatsvervangende collega’s: bomen over het werk zonder een direct belang en enig lief en leed delen. Ik heb diverse soorten groepjes meegemaakt, met meer en minder raakvlak, wel met altijd een sterke vertegenwoordiging van zelfstandigen. 

Aan intervisie waren altijd twee dingen lastig en dat is er – denk ik – inherent aan: het vrijblijvende karakter en de balans tussen halen en brengen. De vrijblijvendheid speelt mogelijk bij zelfstandigen meer dan elders: aan intervisie valt niet direct iets te verdienen, en betaald werk gaat daarom bij sommigen altijd voor. Ik heb zelf altijd strak agendabeheer gedaan, dus als er een intervisieafspraak in mijn agenda stond, zei ik tegen opdrachtgevers dat ik niet kon. Ook voor afgesproken voorbereiding maakte ik tijd. De beste intervisie had ik als dat commitment gedeeld werd, maar dat lag wel eens anders en daar moest wel eens wat over gesteggeld worden.

Een ander aspect van de vrijblijvendheid was het ‘duiventil’-karakter van sommige groepen, met veel komen en gaan. Bij vlagen begonnen we elke keer weer opnieuw met kennismaken, aftasten en afspraken maken.

De balans tussen halen en brengen is voor mij één keer reden geweest om uit een groepje te gaan. Dat verjongde nogal, en de combinatie van nog weinig ervaring en een consumptieve houding maakte dat ik dacht: ‘jullie zitten nu zo van mijn inbreng te profiteren dat ik neig een factuur te sturen’. Dat ging overigens samen met een beperkt commitment, vooral voor het voorbereiden, iets lezen vooraf bijvoorbeeld. Ik vond dat altijd leuk, want dat kan de diepgang vergroten. Maar wel alleen als de anderen het ook doen.

Deze hobbels hebben in die bijna twintig jaar altijd wel gespeeld, bij vlagen, maar over het algemeen vond ik intervisie in een redelijk tot goed draaiend groepje zeer de moeite waard. Ik nam ze graag, die hobbels.

De afgelopen tijd ben ik er echter op eentje blijven steken: ik ben het zat. Het gaat om een groep die sowieso nu ter ziele is (we waren nog met z’n tweeën over) en een kennismaking met een mogelijke nieuwe groep. Ik dacht eerst dat dat kwam doordat vooral dat commitment ontbrak, maar dankzij een gesprek met die enig overgebleven groepsgenote kwam ik erachter dat het echte energielek voor mij ergens anders zit: gebrek aan fatsoen.

Ik hanteer in mijn leven een aantal normen en waarden, privé al, en in mijn professionele bestaan nog eens sterker: ze zijn belangrijk in de manier waarop ik mijn geld verdien. Het gaat dan om van die dingen als: je doet wat je belooft, afspraak is afspraak, ik geef mijn volledige aandacht, als iemand iets vraagt, geef ik antwoord, enzovoort. Hier is een rijtje van wat er afgelopen half jaar in twee intervisiegroepen is gebeurd:

• Iemand belooft een datumprikker rond te sturen voor onze volgende afspraak – en dat is het laatste wat we van haar vernemen. Ze reageert in de weken en maanden daarna niet eens op eerst vragende en later bezorgde mailtjes – we zijn bang dat ze langdurig ziek is ofzoiets. Via-via horen we later dat dat niet zo is. Waarom ze nergens meer op reageert, weten we tot op de dag van vandaag niet.
• Iemand mailt op de ene dag dat ze er echt bij zal zijn, maar op de volgende dag is ze er toch niet en als we haar telefonisch te pakken krijgen blijkt ze de afspraak ‘vergeten’ – niet voor het eerst. Ook de keer erna is ze er niet, zonder bericht. Op een gegeven ogenblik concluderen we maar dat ze is opgehouden met meedoen.
• Eentje komt drie kwartier te laat, zonder excuses, hij zegt al lang geweten te hebben dat hij niet op tijd bij de afspraak ging zijn want hij kan ‘nooit’ op dat tijdstip. Maar we hebben dat eerder in overleg met hem bepaald. Desalniettemin wil hij wel graag een thema inbrengen.
• Flauwe onderonsjes tijdens een serieus gesprek, deels met een seksistische ondertoon.
• Gek webcamgedrag: kettingroken, eten, weglopen om te gaan koken, zomaar weglopen, afgedraaid zitten terwijl je zichtbaar in gesprek bent met iemand anders. Daar is nog nieuwe etiquette aan het ontstaan natuurlijk, maar dit soort dingen heb ik elders in 15 maanden niet meegemaakt.

Wat mij betreft gaat dit niet om dingen die inherent zijn aan wat geduw en getrek in een intervisiegroep. Ik vind dit flagrante schendingen van mijn normen en waarden. Ik heb zeker wel eens wat aangekaart, maar dat had niet altijd goed gevolg. Alles bij elkaar werd het me te gortig: zo kan ik niet werken.

Met die ene overgebleven groepsgenote samen ben ik echter toch nog steeds wel op zoek naar iets nieuws. Dit verhaal laat ook wel zien wat de meerwaarde is van intervisie, want even bellen met haar verhelderde voor mij waar mijn frustratie in zat. Dat was niet eens echt intervisie, dat was gewoon met elkaar praten om elkaar verder te helpen. Dat is de essentie van intervisie, en daar blijf ik in geloven.