Eén van de manieren waarop ik Engels geleerd heb, is door me te buigen over songteksten. We deden dat wel in de klas (en inmiddels heb ik in de vakliteratuur ook wel eens wat gelezen over de effectiviteit daarvan) maar ik deed het ook zelf, al dan niet samen met vriendinnetjes: teksten lezen, ontcijferen, proberen te begrijpen, meezingen. Volgens mij heeft het goed gewerkt. Songteksten zijn in het onderwijs leuk en nuttig.

Tijdens de afgelopen feestdagen bedacht ik dat twee van mijn favoriete nederlandse songteksten zich kenmerken door weglating, en dat dat twee verschillende soorten weglating zijn. Mocht ik dat ooit nog eens ergens moeten uitleggen, dan kan ik dus daarvoor de twee songteksten gebruiken, en zo is ook nederlandstalige popmuziek te gebruiken in het onderwijs. Dit zijn ze:

In ‘Mijn van straat geredde roos’ een nummer van de meest recente CD van De Dijk, ‘Brussel’, komt de zin voor: ‘En ik maar denken dat ik jou, maar wedden dat jij mij uitkoos’. Dat is een grammaticale weglating: het stukje ‘En ik maar denken dat ik jou’ is onvolledig en moet afgemaakt worden met een stukje uit de tweede zin, namelijk ‘uitkoos’. Dat is een samentrekking, in dit geval de zeldzamere soort, namelijk vooruitwijzend. Dat geeft even het gevoel van een onaffe, open plek, en die wordt een paar woorden later opgevuld.

In Bløfs ‘Mooie dag’ zijn de zinnen waar het om gaat steeds wél af. Elk couplet eindigt met ‘Wat een mooie dag, wat een mooie dag’. Het nummer is echter wel erg melancholiek om alleen maar een mooie dag te bezingen, en na het allerlaatste couplet volgen er nog drie woorden: ‘voor de dood’. Als luisteraars begrijpen we dat die woorden eigenlijk al na de eerste coupletten ook ingevuld hadden moeten worden: het is niet een loflied op zomaar een mooie dag, nee, het is een overpeinzing over de dood (niet iedereen begrijpt dat overigens). Grammaticaal zijn de zinnen af, het zijn geen samentrekkingen. Maar inhoudelijk blijken ze ook een ‘onaffe plek’ op te roepen, die pas op het laatst wordt ingevuld.

In beide gevallen is er sprake van een stilitisch, poëtisch effect. Maar alleen bij De Dijk is er op het gebied van de grammatica ook iets aan de hand.

En hoe dan ook: allebei prachtige nummers. Sowieso van harte aanbevolen!