Gister presenteerden twee studenten op het debatcollege het resultaat van het interviewen van enkele ‘leken’ over debatteren. Het opvallendste resultaat was dat de vier geïnterviewden moeilijk konden aangeven wat een debat is, en hoe het zich onderscheidt van een discussie. Eén wel grappige reactie was geweest: ‘bij een debat hebben de deelnemers kennis van zaken, bij een discussie hoeft dat niet’.

Maar wat is dan wél het verschil, precies? Dat is nog niet eens zo heel makkelijk. Ik heb daarnet definities van debat opgezocht, en daaruit blijkt een grote verscheidenheid. Het is balanceren tussen een te ruime en een te beperkte omschrijving. 

In de meeste omschrijvingen wordt het debat gezien als een specifiek soort discussie, namelijk: aan regels gebonden. Maar niet elke aan regels gebonden discussie is een debat, dus moeten de regels nader gespecificeerd worden: tussen twee partijen over een stelling, met afspraken over het ‘spreekregime’ (spreektijd, volgorde, al dan niet interrumperen e.d.), gericht op het door middel van argumentatie verdedigen dan wel weerleggen van die stelling, en met een derde partij die oordeelt.

Volgens mij is dat het wel zo’n beetje: dit zijn de noodzakelijke ingrediënten van een debat, en alles wat je er nog aan toe zou kunnen voegen, beperkt het tot een bepaalde debatvorm en maakt de omschrijving dus te smal. In Wikipedia bijvoorbeeld wordt de derde partij ‘jury’ genoemd, maar dat hoeft niet: parlementaire debatten hebben geen echte jury, maar wel alle burgers als potentieel publiek – dat een oordeel velt, tenminste, dat dat kan en mag.  

In de boeken die wij op het college gebruiken staan ook niet de meest gelukkige definities – wat wel aangeeft hoe lastig het is. In Argumentation and Debate: ’the process of inquiry and advocacy; the seeking of a reasoned judgment on a proposition’ (p. 2). Te breed, te abstract, te idealistisch (geen oog voor de retorische component), te weinig aandacht voor de regels en de drie partijen (voor, tegen en publiek), etc. In Effectief debatteren: ‘debatteren = argumenteren + presenteren’ (p. 11). Leuk en elegant, maar niet alle ‘argumenteren + presenteren’ is debatteren.

Gisteren deden we in het eerste college-uur een poging tot een ‘onderzoekend debat’, maar dat werd algauw een discussie of zelfs ‘maar’ een groepsgesprek. Een informeel debat en een discussie lijken op elkaar en de grens is niet helemaal scherp te trekken. Volgende week is onze laatste mogelijkheid om nog te debatteren. Een aantal studenten wil dan, na reflectie op het verloop van het proefdebat, nog iets opnieuw proberen. Dat moet dus formeler dan gister, Hoe, dag mag ik bedenken.