Hèhè, eindelijk. Dat dacht ik toen vorige week In gesprek met de lezer in de bus viel. Vandat boek ken ik de titel al jaren, omdat ik er iets uit gebruik: een test om je schrijverstype te bepalen. Dat is een leuk en handig opstapje om te praten over schrijfproces en -aanpak. Ik heb hem ooit eens gekregen, al wel tien jaar geleden denk ik, met bronvermelding, vandaar dat ik wist van het bestaan van dat boek.

Het maakte me wel nieuwsgierig, want die test is uniek en ik had daardoor de indruk dat In gesprek met de lezer wel eens een origineel boek over schrijven zou kunnen zijn. Veel schrijfadviesboeken schrijven elkaar over, dus dat zou bijzonder zijn. Maar helaas – het boek bleek uitverkocht, en niet meer te krijgen. Zo af en toe zocht ik nog wel eens tweedehands, maar nooit met succes.

Tot laatst. Bingo! Op boekenwebsite.nl – een goudmijn! Het boek oogt nieuw, alleen is de cover wat verkleurd, wat erop lijkt dat het lang ergens gestaan of gelegen heeft. Maar ik het het dus eindelijk!

In In gesprek met de lezer staat het schrijfproces centraal, aan de hand van een trechtervormig model met vier fasen dat door het hele boek heen een rol speelt, onder andere in de hoofdstukindeling:

1. Creatief denken en schrijven
2. De tekst voorbereiden
3. Schrijven in meerdere rondes
4. De tekst afwerken

Enerzijds snap ik waarom het boek er niet meer is. Inhoudelijk klopt het helemaal niet, namelijk. Die eerste fase, dat is helemaal geen aparte fase. Hoezo zou je bijvoorbeeld creatief moeten schrijven voordat je de tekst voorbereidt? En in die fase zit ook die schrijverstype-test – maar die hoef je natuurlijk echt niet elke keer te doen als je gaat schrijven. Dus conceptueel zit er een groot probleem in de logica – en alsof de schrijfster dat zelf beseft, heeft het schrijfproces in een plaatje op p. 38 ineens drie fasen, zonder die onlogische eerste. Met zo’n weeffout in de logische structuur kun je bijvoorbeeld bij veel analytisch ingestelde trainingsgroepen niet wegkomen, en daarvoor (trainingen) is het boek wel bedoeld.

Die eerste fase is dus helemaal geen fase, maar het hoofdstuk erover bevat enkele losse, algemene ideeën over schrijven en het schrijfproces. Die ideeën, die zijn echter wel de moeite waard, en die vind je inderdaad in niet veel andere boeken over zakelijk schrijven. Het gaat over individuele voorkeuren bij de schrijfaanpak, over creativiteit, en over handige en minder handige schrijfstrategieën.

Na dat eerste hoofdstuk wordt het boek een stuk gewoner, met bijvoorbeeld de toch wat afgezaagde stijladvies zoals ‘vermijd de lijdende vorm’. Van het gesprek met de lezer uit de titel komt ook weinig terug, wat dat betreft belooft de titel net iets te veel. Maar goed, zo is er altijd wel wat, en op dat punt kan ik over elk schrijfhandboek wel mekkeren.

Dat eerste hoofdstuk, dat is echt leuk, en er mag meer aandacht zijn voor schrijfaanpak en de rol van creativiteit. Dus ik zou denken: los het probleem met de logica op, poets het verder ook nog even op, en breng het opnieuw uit. Ah, uitgeverij Samsom, toenou-toenou-toenou!