Maandelijkse archieven: maart 2024

Optimaal blijven sporten na een jaar

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Vorig jaar maart verscheen mijn boek Optimaal blijven sporten voor 45+’ers. Tijd voor een kleine terugblik op dat jaar, in een dubbelpost met mijn andere blog, en in drie punten: twee die stemmen tot tevredenheid en eentje waarover ik minder tevreden ben. Bij elkaar opgeteld is de balans wel positief.

  • Tevreden 1: Ik heb fijne, mooie en leuke reacties gehad. Per mail, via-via, rechtstreeks, van sporters en trainers. Daar ben ik superblij mee. Van een paar sporters hoorde ik dat het boek echt veel voor hen betekende, vooral in de zin van dat je niet knettergek bent als je na je, zeg, vijftigste, nog ‘fanatiek’ wilt sporten. Dat ging dan om mensen die bijvoorbeeld wat fysieke problemen hebben en al talloze keren hadden gehoord dat ze ‘niet meer zo veel moesten willen’ – een van de onderwerpen van hoofdstuk 1. Als het boek een beetje tegengas kan bieden tegen die voortijdige demping van oudere sporters, vind ik het helemaal geslaagd. Uiteindelijk vind ik dat het allerbelangrijkste.
  • Tevreden 2: Het loopt met de verkoop goed, wat wil zeggen: naar de verwachting van de uitgever. Wat vooral opvalt is dat de verkoop gestaag doorloopt. Het boek heeft dus niet ‘gepiekt’ direct na verschijnen en is toen weer ingestort, maar het gaat juist steady z’n gangetje.
  • Minder tevreden: Het boek heeft weinig publiciteit gehad. De uitgeverij en ikzelf hebben veel geprobeerd, maar het is natuurlijk typische een geval van ‘you can lead a horse to the water but you can’t force it to drink’. En ik was ook oprecht benieuwd naar hoe andere mensen het zouden vinden – naar recensies dus. Maar die heb ik niet gezien. Dat heeft me wat frustratie gegeven: veel moeite voor niks en ik snapte soms echt niet waarom het niet lukte. Ik bedoel: ik snap echt wel dat tijdschriften en dergelijke stápels boeken aangeboden krijgen en dat ze dus moeten kiezen, maar er zijn wel een paar media geweest waarvan ik dacht dat het boek naadloos bij ze aansloot en wat kon betekenen voor hun lezers. Eén keer kreeg ik het verwijt te commercieel te ‘pluggen’, maar echt, daar gaat het me niet om: ten opzichte van mijn reguliere werk verdien ik aan de verkoop van zo’n boek echt afgerond niks. Het gaat mij om wat het kan betekenen – zie bullet 1.

 

Van Donny Ronny naar Europapa

Louise Cornelis Geplaatst op door 2

Ik schreef hier al eens eerder over mijn liefde voor cabaret, als heel talige vorm van humor en theater. Ik maak nu mee hoe verrassend en waardevol theaterbezoek kan zijn – op de lange termijn. Wat is namelijk het geval? Dankzij een bezoek aan de voorstelling ‘Bossen’ van Donny Ronny (voorheen Stefano Keizer) volg ik nu met belangstelling de ontwikkelingen rond Europapa. Oftewel: voor het eerst sinds mijn kinderjaren kan ik weer belangstelling opbrengen voor het Eurovisiesongfestival, want eigenlijk kan me dat verder altijd gestolen worden.

Dat zit zo. Voor ‘Bossen’ nodigt Donny Ronny telkens een groepje bevriende bekende Nederlanders uit. Pas kort van tevoren wordt bekend wie dat zijn. Zo zagen wij vlak voor ons vertrek naar het theater dat wij Filemon Wesselink gingen meemaken en de rest zei ons eigenlijk niet zo veel, nouja, Loes Luca van naam.

Tot onze verbazing zaten er een heleboel jonge mensen in de zaal die compleet uit hun dak gingen voor ene Joost Klein. Daar hadden wij nog nooit van gehoord, maar we vonden hem die avond wel goed en apart. Makkelijk had hij het niet, en de andere bekenden ook niet, want het was alleen maar improvisiatie-theater. Het was best een ongemakkelijke voorstelling en we wisten na afloop niet zo goed wat we nou gezien hadden. In elk geval iets interessants: een aanzet tot nadenken over wat echt is en wat gespeeld. En af en toe konden we ook lachen.

Eenmaal thuis hebben we zitten googlen wie die populaire Joost Klein nou eigenlijk was. Conclusie: qua muziekstijl niet voor ons, maar wel een interessant persoon, zeker toen we begrepen hoe veel hij betekent voor jongeren die vroeg hun ouders verliezen. En hij zou dus naar het songfestival.

Nouja, dan heb je toch een link, en we kijken Lubach, dus we konden niet om Europapa heen. Niet mijn  muziekstijl, okee, maar ik moet zeggen: ik vind het een dijk van een nummer. Er zit zo veel in, van catchy meezinger tot een gevoelig einde, en dat nog met een politiek gewaagde strekking naar mijn hart ook – geweldig gedaan.

En als je dan óók nog naar Papaoutai verwijst, een van de beste popmuzieknummers ooit gemaakt, dan heb je mij helemaal om. Beide nummers realiseren het ideaal dat mijn allergrootste held Pete Townshend ooit zo verwoordde (bron onbekend, ik heb het ooit in een schriftje overgeschreven, op de middelbare school nog):

Een rockplaat is een zwart plastic ding dat je koopt en afspeelt op je pick-up en dat je iets van een sociaal bewustzijn geeft en je na doet denken over de wereld, over het leven, en je vervolgens aan het dansen zet om dat allemaal te vergeten.

En dat had ik dus allemaal niet ontdekt zonder die wat ongemakkelijke voorstelling van Donny Ronny. Met terugwerkende kracht wordt die steeds bijzonderder!

Maar wat Europapa gaat doen qua stemmen en klassering en weet-ik-veel-wat op het Songfestival, dat interesseert me nog steeds geen biet, moet ik zeggen.

 

Perspectievenkluts

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Vorige week donderdag stond er een ingezonden brief in de NRC waarbij ik in het begin even moeite had om het juiste perspectief te pakken te krijgen. Dit is de eerste alinea:

Ik gebruik de trein. Steeds vaker en vaker wordt de reiziger met werkzaamheden op het spoor geconfronteerd. Omleidingen worden meer en meer gewoon gevonden. Ook worden de gevolgen van werkzaamheden nogal makkelijk bij de reiziger neergelegd middels de melding: ‘voor omleidingen kijk op de NS App’. Wordt het niet tijd dat het belang van de reiziger weer centraal komt te staan? Heeft Pro Rail oog voor het belang van de reiziger? Ik vraag het mij af. 

Houd in je achterhoofd dat het perspectief in een tekst geleverd wordt door de grammaticale onderwerpen, en dat de lijdende vorm zegt: ‘er is wel een handelende persoon, maar daar moet je het perspectief juist níet van nemen’ (vrij naar mijn proefschrift). Dus taaltechnisch ‘doen’ zowel het onderwerp en de lijdende vorm iets op perspectiefgebied.

Als ik het uitvergroot, lees ik de alinea per zin zo:

  • Ik gebruik de trein –> Ik centraal, die levert het perspectief. Dit wordt dus een persoonlijk ervaringsverhaal. Prima. Ik als perspectief, dat is een zeer gangbare manier van vertellen.
  • Steeds vaker en vaker wordt de reiziger met werkzaamheden op het spoor geconfronteerd. –> Uh, o, geen persoonlijk ervaringsverhaal, nu wordt het perspectief algemeen: de reiziger. Is die ik uit de eerste zin daar onderdeel van? Dat zal wel, maar zo klinkt het niet. En dat confronteren, wie doet dat eigenlijk? De NS?
  • Omleidingen worden meer en meer gewoon gevonden. –> Huh, watte, nu wordt het perspectief wel heel abstract, en door wie, dus wie vinden dat gewoon? Reizigers? De NS? Iedereen? Anders gezegd: het onderwerp van de zin  (omleidingen) levert hier niet langer het perspectief, en de lijdende vorm gevonden worden lijkt voort te borduren op de net zo lijdende zin geconfronteerd worden net hiervoor, maar gaat het nou beide keren om dezelfde impliciete handelende persoon of niet? 
  • Ook worden de gevolgen van werkzaamheden nogal makkelijk bij de reiziger neergelegd middels de melding: ‘…’ –> Dit kan niet anders zijn dan dat dat door de NS gebeurt, lijkt me, want die gaan over die app. Dus nog een lijdende zijn, maar dit keer kan ik de impliciete handelende persoon wel interpreteren
  • Wordt het niet tijd dat het belang van de reiziger weer centraal komt te staan? –> Okee.
  • Heeft Pro Rail oog voor het belang van de reiziger? –> Onee, het is Pro Rail die het perspectief levert! Hier is dat ineens weer duidelijk, maar niet op de manier die ik had verwacht. Zit Pro Rail ook achter die eerdere impliciete handelende personen? Maar moet ik nu ineens dat perspectief wél nemen? En het wringt toch een beetje qua betekenis: Pro Rail confronteert de reiziger? Pro Rail vindt omleidingen gewoon? Zit de NS daar niet ook een beetje achter? Zijn de lijdende vormen gebruikt om dat in het midden te laten?
  • Ik vraag het mij af. –> Okee, terug bij de ik van de eerste zin.

Het lukt me uiteindelijk wel om tot een acceptabele interpretatie te komen, maar niet tot een loepzuivere. Ik zou ‘m bijvoorbeeld zo willen herschrijven, met als ondertekening de naam en (treinreiziger) erachter:

Steeds vaker worden treinreizigers met werkzaamheden op het spoor geconfronteerd. Wij dragen de gevolgen van werkzaamheden, zo blijkt wel uit de melding: ‘voor omleidingen kijk op de NS App’. Die omleidingen moeten we maar gewoon vinden. Hebben Pro Rail en de NS wel oog voor de reiziger? Ik vraag het mij af. Het wordt tijd dat ons belang weer centraal komt te staan.

Verschenen: ‘how to’ over Powerpoint-rapporten

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Viel gister in de bus: de nieuwe Tekstblad (nr. 1 van dit jaar), met daarin van mij een artikel in de serie ‘how to’: ‘Rapporteren in Powerpoint: bewandel twee sporen’. Ik was blij verrast met hoe het eruit ziet: de opmaak is prachtig, met een foto van twee sporen in de sneeuw, en de tekst symmetrisch verdeeld daarnaast, met het ene spoor (‘daag de keuze uit’ ) links en het andere (‘maak er iets leesbaars van’) rechts. Ik schreef dit stuk op verzoek van de redactie, en ik had het er hier al eerder over: zelf ook wat van geleerd. Erg leuk om te doen dus. Ik had zelf ook nog twee ideeën voor artikelen voor Tekstblad, dus er volgt meer.

Edit 12 maart: ik hoor van de redactie dat ik het artikel mag delen! https://tekstbladpremium.nl/tekstblad-1-2024/how-to-powerpoint/ Op papier is het nog mooier, want dan is de tekst precies in tweeën gedeeld, links en rechts van het plaatje, zodat met een beetje fantasie die vorm (twee sporen) ook de inhoud weerspiegelt. Gelukkig is het beeld met de sporen in de sneeuw er wel!

 

De cirkels van schrijven in het publieke domein

Louise Cornelis Geplaatst op door  

In mijn verslag van de VIOT-conferentie schreef ik dat Geerke van der Bruggen in haar presentatie een  mooi cirkelmodel liet zien van de lezersgroepen van rechterlijke uitspraken. Ik heb haar daarnaar gevraagd, en het blijkt te staan in een boek van haar (en twee andere auteurs): Spreekt het recht tot iedereen? Hoe de functionaliteit van het strafvonnis kan worden vergroot. Ik kende dat nog niet, ik heb het inmiddels gelezen. Ik vond het zeer de moeite waard.

De auteurs laten op basis van een analyse van lezersbehoeften en grondig tekstonderzoek zien dat de conventionele manier van opstellen van een strafvonnis de lezers ervan niet bepaald tegemoet komt, ook of zelfs andere juristen niet. Ze doen voorstellen om de tekst te verbeteren, maar hebben daarbij als kanttekening dat het veranderen van zulke conventies niet makkelijk is – iets waar ik onlangs ook al over schreef. Ik las met instemming dat conventies ook het gevolg zijn van het opleidings- en socialisatietraject van professionals (rechters in dit geval). Je moet wel ‘in de maat lopen’ (p. 85).

Maar ik was natuurlijk ook op zoek naar dat cirkelmodel, welnu, gevonden, op p. 30:

Ik herkende dat model meteen van mijn opdrachtgevers in het publieke domein, zoals het AcICT. Ik denk dat het, met misschien net iets andere woorden, geldt voor alle vormen van schrijven door experts in dat domein: je schrijft voor de direct belanghebbenden én voor een diverse groep van steeds verder op afstand staande lezers daaromheen, tot aan uiteindelijk het algemene publiek. Al die lezersgroepen zijn onder te verdelen in vakgenoten en leken. Het verschil tussen, zeg, een direct belanghebbende vakgenoot en een burger (of journalist) zonder specifieke kennis is reusachtig, en dat maakt schrijven ingewikkeld. Ik denk zelfs dat het onmogelijk is om al die partijen met één tekst goed te bedienen.

Zo wordt zichtbaar dat schrijven in het publieke domein veel complexer is dan voor een prototypische adviseur. Die schrijft voor een direct betrokken leek. Punt. Met één oranje rondje ben je klaar. Nouja, er kunnen meelezers zijn, maar die zijn sterk ondergeschikt. Soms is de direct betrokkene ook ter zake deskundig, maar dat is zeldzaam. Alleen al dat zulke rapporten – in principe – niet openbaar worden maakt al heel veel uit.

Ik vind dit model inhoudelijk interessant, maar ook een voorbeeld van een geslaagde visualisatie. In het boek staat er nog één, op p. 78. Maar die moet je zelf maar gaan bekijken.