Maandelijkse archieven: juni 2022

Perspectiefbreuk

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Ik wandelde laatst over de manege hier vlakbij. Aan één box hing dit briefje:

Natuurlijk valt de spelfout me op en de onbeholpen hoofdletters, maar grappiger vind ik de perspectiefbreuk: het eerste stukje is vanuit het perspectief van de ik die in de box woont, het tweede is een neutrale constatering van een derde persoon – een  externe observeerder. Dat geeft in mijn hoofd in eerste instantie echt een dreuntje.

In tweede instantie ga ik fantaseren over de mogelijke betekenis. Ik zie hier bijna een soort filmpje: een wat knorrige hengst die zegt ‘geen paarden aan me box vastzetten’, en dan duikt in het camerabeeld een ander, jong, menselijk hoofd op dat ter verontschuldiging zegt: ‘het is een hengst’. (Overigens wordt dat knorrig versus jong mede ingegeven door dat me, denk ik).

De dag nadat ik dit bordje had gefotografeerd, kwamen perspectiefbreuken ter sprake in een  training. Helaas was die in het Engels, anders had ik deze foto meteen laten zien!

 

Vanuit isolatie: tot de essentie komen

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Ik ben een weekje uit de running vanwege de combinatie van ziek en in isolatie: covid heeft me dan toch weten te vinden. Vermoedelijk is dit een ‘bedrijfsongeval’: als ik terugreken, moet ik het wel opgelopen hebben bij een opdrachtgever of per OV onderweg daarheen. Ik ben alweer aan de beterende hand, maar doe nog kalm aan. Echt werken kan ik nog niet, maar een blogpost schrijven wel. Er zit van vorige week nog iets in mijn hoofd.

Eerder schreef ik over de grote hoeveelheid managementsamenvattingen die ik van feedback heb voorzien. De grote bulk van dat werk is voorbij, de late inleveraars druppelen nog steeds binnen. Vorige week zat daarbij de beste uitwerking tot nu toe. In de e-mail waarmee ze mij de samenvatting stuurde schreef de maker ervan dat ze de e-learning leuk had gevonden, en dat ze zelf een achtergrond had in schrijven. Wel een heel andere: ze deed ooit een minor poëzie (het is een internationaal bedrijf, die opdrachtgever, dus dat kan kennelijk ergens ter wereld).

Ik kon het niet laten om te speculeren over het voordeel dat je hebt bij het piramideprincipe met een achtergrond in de poëzie. De overeenkomst is wat mij betreft helder: in beide gevallen gaat het erom kernachtig betekenis uit te drukken. Precies dat was wat deze uitwerking zo goed maakte. Daar waar veel van de andere uitwerkingen samenvattingen kenden als hoofdboodschap (‘je moet zus en zo doen en denk ook hier en daar aan’), had deze er een van vijf woorden. Die vijf woorden benoemden het pijnpunt, of althans: een van de mogelijk pijnpunten in de casus (er is niet één goede oplossing).

Dat je zo’n hoofdboodschap leest en denkt: raak! Dat doet poëzie ook. In een paar woorden tot de essentie komen.

Volgende keer maar een cursus poëzie aanbieden bij mijn opdrachtgevers?

 

Bij het stoppen van De Dijk

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Ik zit al dagen met muziek van De Dijk in mijn hoofd – nadat ze vorige week hun afscheid aankondigden. Alweer een afscheid in de muziek, al is dit anders dan de dood. Toch is er een overeenkomst: Henny Vrienten en Huub van der Lubbe zijn (waren?) de twee beste tekstschrijvers in het Nederlands. Over Van der Lubbe schreef ik eerder al op dit blog; ik ben later in een Buitenkunstweek met diezelfde tekst aan de slag gegaan.

Ten opzichte van Vrienten komt er voor mij nog wat bij: Van der Lubbes teksten komen dichter bij mijn ziel. Het meest tasbaar is dat in Mooier dan nu, waarin hij de plek bezingt waar ook ik gewoond heb: het Amsterdamse KNSM-eiland (ik heb hem daar toen een heel enkele keer voorbij zien fietsen). Het meest tot uitdrukking komt het in Heel andere wereld, tsjonge, wat heb ik dat vaak in mijn hoofd. Het gaat in beide teksten in wezen om een melancholische levenshouding van onvervuld verlangen (niet per se zwartgallig) – Van der Lubbe noemt zichzelf een jongen met droevige ogen (ook alweer zo’n gave tekst). Het is sowieso het levensgevoel van de blues.

De laatste dagen had ik, misschien mede door het weer, Door de modder veel in mijn hoofd. Die tekst vind ik bijna te concreet, te weinig ruimte voor eigen interpretatie – maar hij spreekt me toch erg aan. Ook vermeldenswaard is waar het bij mij allemaal mee begon: Onderuit. In een tijd dat ik ongelukkig verliefd was vond ik ‘doodgaan en opstaan in een t-shirt van haar’ (nouja, hem dus, voor mij) super romantisch. Sowieso kan Van der Lubbe zeer liefdevol over vrouwen zingen.

Ik heb De Dijk een aantal keren gezien, en daar waren memorabele concerten bij. Het laatste vond ik echter minder, wat ligt aan de veranderende sfeer bij popconcerten: de oude hits werden keihard meegezongen, door de nieuwe nummers werd keihard heengewauweld. De Dijk zelf heb ik zodoende amper gehoord. Ik hoef dat niet nog een keer, ik bewaar liever de herinnering aan daarvoor. En ik hoop Huub van der Lubbe in zijn toekomstige werk mee te maken.

Voor wie het gemist heeft: het gesprek met hem en drummer Antonie Broek vorige week in Khalid & Sophie vond ik zeer de moeite waard, voor hen beiden én het eerbetoon aan Solomon Burke.

 

Een boel leestips

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Als ik het goed zie, is mijn vorige overzicht van nuttige en leuke links al meer dan een jaar geleden. Hoogste tijd dus, en een hele waslijst, geordend in drie subcategorieën en een ‘overige’ tot slot:

  • Eerst de strategische schrijfzaken:
    • Voor iedereen die nog niet het klassieke werk van Lakoff & Johnson kent: hier een mooi artikel over hoe metaforen ons denken bepalen.
    • Een wetenschappelijk artikel van Hans Hoeken en Daniel O’Keefe dat vorig jaar verscheen heeft in mijn vakgebied nogal wat stof doen opwaaien. Hier wordt het besproken, het heeft al meer van mijn vakpublicaties gehaald. Het betoogt dat we eigenlijk niet op basis van onderzoek kunnen bepalen wat een tekst overtuigend maakt.
    • Aanverwant: tien lessen uit de coronapandemie over gedrag ondersteunen met communicatie, van de NCTV. Sommige dingen werken dus wel, in deze context althans, zoals op de envelop zetten waar de brief over gaat.
    • Marc van Oostendorp stelt hier een interessante schrijfkwestie aan de orde: kun je wetenschappelijk onderzoek wel voor een breed publiek samenvatten? Nee, zegt hij. Ik weet niet of ik zo stellig zou zijn, maar ik snap het probleem wel. Eén artikel los is vaak niet te plaatsen inderdaad.
    • Verheugend: in de juridische wereld is steeds meer aandacht voor tekstkwaliteit. In het Advocatenblad verscheen bijvoorbeeld een goed stuk over begrijpelijk schrijven
  • Over stijl en formuleren:
    • Een stuk waarin ik bevestiging zag voor iets wat me vaker opvalt (en niet alleen mij): stijladviezen gaan vaak over problemen die geen grote rol spelen in het schrijven.
    • Van het Taalcentrum-VU een advies dat ik van harte onderschrijf, ik zei het vanochtend nog tegen een opdrachtgever: doe toch niet, die museumstukken uit de schrijftaal.
    • Meer over een formuleringskwestie die vaker ter sprake komt: kun je om weglaten uit een zin? Niet te moeilijk over doen, zegt Wouter van Wingerden, en daar ben ik het mee eens.
  • In de categorie ‘leuk’:
  • En nog drie ‘varia’:
    • Heel herkenbaar voor mij: over dat geconcentreerd werken aan tekst na een uur of vier wel op is. Ik heb onlangs voor een opdrachtgever 7,5 uur gemaakt op één dag, en kon toen geen pap meer zeggen. Dat kan ik maar een heel enkele keer. Gelukkig zit er in mijn werk veel afwisseling.
    • Ik ontdekte pas onlangs dat een scriptie waar ik vaak naar verwijs online staat. Het gaat om die van Eveline Pollmann, over het betrekkelijke nut van schrijftrainingen.
    • Tot slot een gecombineerde schrijftip en troost: maak aan het einde van je schrijfproces in 30 minuten een samenvatting van de essentie. En troost je met de gedachte dat je al het eerdere werk nodig had om daartoe te komen.