↓
 

Louise Cornelis

Tekst & Communicatie

  • Home |
  • Lezergericht schrijven |
  • Over Louise Cornelis |
  • Contact |
  • Weblog Tekst & Communicatie

Maandelijkse archieven: maart 2020

Bericht navigatie

Nieuwere berichten →

Dikke aanrader voor alle schrijvende professionals

Louise Cornelis Geplaatst op 6 maart 2020 door LHcornelis6 maart 2020  

Ik heb zelden zo vaak instemmend geknikt en gehumd bij het lezen van een schrijfhandboek als onlangs bij Schrijven met impact van Ann De Ron. Ik vind het zeldzaam goed.

Het begint er al mee dat in het eerste hoofdstuk staat dat jargon niet je grootste zorg is. Natuurlijk, daar moet ook wat mee, en daarover gaat het verderop. Maar veel belangrijker is dat je nadenkt over hoe je de aandacht van de lezer gaat trekken en vasthouden. Een goede, op de lezer afgestemde kernboodschap is daarvoor veel belangrijker dan woordgebruik.

Hoe je zo’n kernboodschap formuleert, daarop gaat het boek dus uitgebreid in, en dat vind ik helemaal terecht. Het is precies dit punt dat in zo veel andere schrijfhandboeken ontbreekt. Het lijkt er dan maar al te vaak op dat de boodschap direct uit de data zou volgen, maar dan ga je dus juist voorbij aan het richten op de lezer. Kom tot een oproep, een mening of een advies, en houd het juist níet alleen bij de feiten.

De aanpak van Schrijven met impact lijkt op het piramideprincipe: formuleer een hoofdboodschap, een echte ‘so what’. Ook het advies om met die boodschap te beginnen en dus de conventionele academische volgorde om te keren is verwant. In de uitwerking van de logica gaat dit boek minder ver, maar dat vind ik niet erg – er is meer onder de zon dan alleen strikt piramidaal werken natuurlijk. Voor hoger opgeleiden is het maken van de vertaalslag van hun specialistische kennis naar een boodschap die rekening houdt met de vragen en de belangen van hun lezer de essentie.

Schrijven met impact gaat verder dan alleen structuur. Het geeft, ik schreef het hierboven al, een genuanceerde verhandeling over hoe je dan wel met jargon omgaat, hoe je verder aantrekkelijk schrijft en je tekst scanbaar maakt met het oog op lezers met weinig tijd. Allemaal raak, wat mij betreft.

Het geeft verder allerlei adviezen voor hoe je een specialistische tekst toegankelijker maakt. Ik herkende ze allemaal, en moest zelfs af en toe gniffelen, bijvoorbeeld bij het advies om geen mini-cursus met historische achtergrondinformatie uit je vakgebied in je inleiding te stoppen, maar om meteen ter zake te komen. Tsjonge, hoe vaak heb ik daar wel niet iets over gezegd in supervisies en trainingen… Ik noem dat altijd de Adam-en-Eva-inleiding: beginnen bij het allereerste begin.

En zo zou ik nog veel meer kunnen opnoemen. Dat ga ik niet doen, want ik zou zeggen: lees dit boek zelf maar. Het is een dikke aanrader voor iedere deskundige die wel eens voor andere mensen dan vakgenoten schrijft. Er zullen dingen in staan die je tegenstaan en die je moeilijk vindt. Doe je lezer een plezier en stap daaroverheen. Dit boek reikt je de helpende hand.

Geplaatst in Leestips | Geef een reactie

Alledaagse logica

Louise Cornelis Geplaatst op 3 maart 2020 door LHcornelis2 maart 2020  

In Zondag met Lubach van eergisteren kwam een leuk voorbeeld voor van een probleem in de soort logica die je ook in het piramideprincipe toepast. Het ging om deze kop in de Volkskrant:

Mooi piramidetje: thuis in quarantaine (hoofdboodschap) – hoe? – drie antwoorden, in een mooie grouping (Minto’s woord)/uitwerking (het mijne).

Alleen…. het derde ondervangt de eerste twee; de overlapping is volledig. Lubach maakte vrij plastisch duidelijk dat seks op twee meter afstand best wel lastig is!

Dus heb je hier een logica-probleem: het zijn niet drie aparte maatregelen, het is er eigenlijk maar één. Die ik overigens nog graag verder onderbouwd zou zien ook, want thuis de hele tijd twee meter afstand houden tot je vaste huisgenoten lijkt mij nog een hele opgave.

Ik ben dol op dat soort dagelijkse logica. Een tijdje terug zag ik een ander soort voorbeeld, dat ging ongeveer zo: ‘Het weer van vandaag: vanmiddag regen, morgen droog’. Grappig voorbeeld van een uitwerking die onder de hoofdboodschap vandaan loopt!

Dit soort problemen komen in ‘echte’ piramides ook voor. Wil een lezer je begrijpen, dan moet je ze oplossen. Want zonder wat discipline maakt een schrijvershoofd heel onlogische bokkensprongen!

Geplaatst in Uncategorized | Geef een reactie

Lezerloze teksten

Louise Cornelis Geplaatst op 2 maart 2020 door LHcornelis1 maart 2020  

Afgelopen week zag ik, los van elkaar, twee adviesrapporten die ik ‘lezerloos’ noemde. Het waren allebei adviezen aan de overheid.

De ene was geschreven ‘in opdracht van’ een ministerie. Dat stond er netjes in, maar verder kon ik aan niets in de tekst opmaken dat het rapport ook echt op het ministerie (politiek of beleid) gericht was. Het had net zo goed een wetenschappelijk artikel kunnen zijn. Dat bleek uit oppervlakkige tekstkenmerken, zoals het ontbreken van het aanspreken van de lezer. Maar het ging veel verder dan dat. Er stond bijvoorbeeld geen hoofdboodschap in; de conclusie was dat er een aantal mogelijke scenario’s waren. Dat is geen advies.

Een goede adviseur weegt de belangen van de opdrachtgever en formuleert dan een voorkeur voor één van de scenario’s, of anders is de hoofdboodschap eventueel ‘het maakt niet uit’, maar dat heb ik eerlijk gezegd nog nooit gezien. In elk geval: het verschil tussen conclusie en hoofdboodschap is precies dat: de vertaalslag maken van de uitkomst van de analyse naar de belangen van de geadviseerde (‘so what?’).

De andere was geschreven voor en aan een minister, ook dat stond er luid en duidelijk in. De hoofdboodschap was echter zoiets als ‘we hebben besloten X te gaan doen’, en ik kon me niet voorstellen wat de minister daarmee zou moeten, wat het bestuurlijke belang was, welke vraag hij of zij gesteld zou hebben waarop dit een relevant antwoord was.

De schrijver wist dat ook niet. Misschien was het dan ook meer voor de burger. Maar die gaat zoiets helemáál niet lezen, bracht ik daartegenin. Andere opties voor een eventuele lezer waren er eigenlijk ook niet. Was het een ‘moetje’? Nou, nee, dat toch ook weer niet. We kwamen er niet uit.

En daarmee ‘hing’ de tekst, want als ik niet weet wie de lezer is, kan ik ook geen verbeteradviezen meer geven of ‘m zinnig herschrijven. Ik kan nog wat oplappen, maar dat heeft dan weinig zin. Met het piramideprincipe kom je dan ook niet meer verder, want het idee daarvan is dat het een vraag-antwoord-dialoog is tussen schrijver en lezer.

Beide rapporten waren netjes gestructureerd, het tweede zelfs nog in een piramide ook. Maar als structuur alleen maar een mechaniekje is, is het toch geen goede tekst.

Voor mij verhelderde het maar weer eens: goed schrijven gaat in de eerste plaats om de lezer. Alle andere dingen zijn daaraan ondergeschikt. Het piramideprincipe bijvoorbeeld is een instrument om te komen tot lezergerichtheid. Geen doel op zich.

Wat ik ook weer dacht is dat er toch echt iets mis gaat in de manier waarop hoger opgeleiden leren schrijven. Ze denken bij wijze van spreken aan alles, behalve aan de lezer. Schrijven is te zeer slechts een kwestie van inhoud op de goede plek krijgen.

Schrijven is wel degelijk meer dan dat.

Geplaatst in schrijftips | Geef een reactie

Bericht navigatie

Nieuwere berichten →

Recente berichten

  • Komma’s uit de jaren ’70
  • Terug uit Ierland (3/3): limericks uit Limerick
  • Terug uit Ierland (2/3): enkele andere bordjes
  • Terug uit Ierland (1/3): Iers
  • Zomerpauze

Categorieën

  • Geen rubriek (10)
  • Gesprek & debat (30)
  • Gezocht (9)
  • Leestips (318)
  • Opvallend (548)
  • Piramideprincipe-onderzoek (98)
  • Presentatietips (153)
  • schrijftips (894)
  • Uncategorized (46)
  • Veranderen (39)
  • verschenen (205)
  • Zomercolumns fietsvrouw (6)

Archieven

  • september 2025
  • augustus 2025
  • juli 2025
  • juni 2025
  • mei 2025
  • april 2025
  • maart 2025
  • februari 2025
  • januari 2025
  • december 2024
  • november 2024
  • oktober 2024
  • september 2024
  • augustus 2024
  • juli 2024
  • juni 2024
  • mei 2024
  • april 2024
  • maart 2024
  • februari 2024
  • januari 2024
  • december 2023
  • november 2023
  • oktober 2023
  • september 2023
  • augustus 2023
  • juli 2023
  • juni 2023
  • mei 2023
  • april 2023
  • maart 2023
  • februari 2023
  • januari 2023
  • december 2022
  • november 2022
  • oktober 2022
  • september 2022
  • augustus 2022
  • juli 2022
  • juni 2022
  • mei 2022
  • april 2022
  • maart 2022
  • februari 2022
  • januari 2022
  • december 2021
  • november 2021
  • oktober 2021
  • september 2021
  • augustus 2021
  • juli 2021
  • juni 2021
  • mei 2021
  • april 2021
  • maart 2021
  • februari 2021
  • januari 2021
  • december 2020
  • november 2020
  • oktober 2020
  • september 2020
  • augustus 2020
  • juli 2020
  • juni 2020
  • mei 2020
  • april 2020
  • maart 2020
  • februari 2020
  • januari 2020
  • december 2019
  • november 2019
  • oktober 2019
  • september 2019
  • augustus 2019
  • juli 2019
  • juni 2019
  • mei 2019
  • april 2019
  • maart 2019
  • februari 2019
  • januari 2019
  • december 2018
  • november 2018
  • oktober 2018
  • september 2018
  • augustus 2018
  • juli 2018
  • juni 2018
  • mei 2018
  • april 2018
  • maart 2018
  • januari 2018
  • december 2017
  • november 2017
  • oktober 2017
  • september 2017
  • augustus 2017
  • juli 2017
  • juni 2017
  • mei 2017
  • april 2017
  • maart 2017
  • februari 2017
  • januari 2017
  • december 2016
  • november 2016
  • oktober 2016
  • september 2016
  • augustus 2016
  • juli 2016
  • juni 2016
  • mei 2016
  • april 2016
  • maart 2016
  • februari 2016
  • januari 2016
  • december 2015
  • november 2015
  • oktober 2015
  • september 2015
  • augustus 2015
  • juli 2015
  • juni 2015
  • mei 2015
  • april 2015
  • maart 2015
  • februari 2015
  • januari 2015
  • december 2014
  • november 2014
  • oktober 2014
  • september 2014
  • augustus 2014
  • juli 2014
  • juni 2014
  • mei 2014
  • april 2014
  • maart 2014
  • februari 2014
  • januari 2014
  • december 2013
  • november 2013
  • oktober 2013
  • september 2013
  • augustus 2013
  • juli 2013
  • juni 2013
  • mei 2013
  • april 2013
  • maart 2013
  • februari 2013
  • januari 2013
  • december 2012
  • november 2012
  • oktober 2012
  • september 2012
  • augustus 2012
  • juli 2012
  • juni 2012
  • mei 2012
  • april 2012
  • maart 2012
  • februari 2012
  • januari 2012
  • december 2011
  • november 2011
  • oktober 2011
  • september 2011
  • augustus 2011
  • juli 2011
  • juni 2011
  • mei 2011
  • april 2011
  • maart 2011
  • februari 2011
  • januari 2011
  • december 2010
  • november 2010
  • oktober 2010
  • september 2010
  • augustus 2010
  • juli 2010
  • juni 2010
  • mei 2010
  • april 2010
  • maart 2010
  • februari 2010
  • januari 2010
  • december 2009
  • november 2009
  • oktober 2009
  • september 2009
  • augustus 2009
  • juli 2009
  • juni 2009
  • mei 2009
  • april 2009
  • maart 2009
  • februari 2009
  • januari 2009
  • december 2008
  • november 2008
  • oktober 2008
  • september 2008
  • augustus 2008
  • juli 2008

©2025 - Louise Cornelis
↑