Al een tijd geleden gaf ik op dit weblog als tip de Twitter-account @bobotaal. Die volg ik nog altijd met veel plezier, om af en toe jeuk van te krijgen, en ook wel als waarschuwing: alert blijven op bobo-neigingen in mijn eigen taal en die van de mensen met wie ik werk.

Vorige week verscheen het boek Bobotaal. Ik heb het in één ruk uitgelezen en ik beveel het graag aan voor taalgevoelige mensen met ervaring met vergaderingen, hei-bijeenkomsten, strategische sessies, keynote speeches, intervisiebijeenkomsten, functioneringsgesprekken en andere gelegenheden waar bobotaal welig tiert.

Het boek typeert de taal van elf van dat soort gelegenheden, en de mensen zeggen daar net zulke vage, wollige en opgeblazen dingen als die ik ken van de Twitter-account (of zie ook de honderden voorbeelden op de Bobotaal-website). De citaten zijn nu van meer context voorzien, zodat soms ook duidelijk wordt hoe ongelukkig mensen kunnen worden van bobotaal, hoe ze hem leren spreken, waarom ze hem spreken. Die analyse blijft wel wat oppervlakkig, en ik weet bijvoorbeeld ook niet of het waar is dat bobotaal steeds vaker voorkomt. In elk geval strijd ik al tegen ‘consultees’ sinds ik in die branche begon (1997). Van die jaren herinner ik me vooral de jeuk die waarde toevoegen en pro-actief bij me opriepen. En als je iets zei met synergie, stakeholders impact, challenges, en best practice erin (ja, ook in het Nederlands), hoorde je er ook helemaal bij, dan sloeg je een deuk in een pakje boter – en dat is nog steeds zo.

Wel is het goed dat dat type taalgebruik aan de kaak gesteld wordt. Want wat schiet je ermee op als we allemaal ja zitten te knikken als de directeur zegt (p. 135):

Kijken we naar de invalshoeken met de juiste focus, dan kunnen we daaruit opmaken wie er kan faciliteren op de deelgebieden waarop we gaan focussen.

Durfden maar meer mensen dan hardop te zeggen dat ze geen flauw idee hebben waar dat over gaat!

Vanwege de schatplichtigheid van mijn werk aan dat van Barbara Minto, de bedenker van het piramideprincipe, vond ik het grappig toen ik zag dat we op onze Arctic Tour door Canada zouden overnachten in ‘Minto’. Dat zou zijn halverwege vier lange dagen tussen Whitehorse en Dawson, globaal de Yukon-rivier volgend door dunbevolkt gebied.

Welnu, Minto is niet eens een dorp, al wonen er wel wat mensen in de buurt. Het is een ‘resort’, al is dat een wat weidse naam voor hoe wij het aantroffen: een camping met als faciliteiten een douche, tuinslang en wasmachines. Het resort heeft waarschijnlijk betere tijden gekend. Dit bord bijvoorbeeld lag op de grond, en op veel minder dan 1600 voet (voet??? Canada heeft al sinds de jaren ’70 het metrische systeem):

Maar toch grappig, en het was een prachtige plek langs de Yukon:

Over die rivier zijn aan het einde van de 19e eeuw duizenden mensen op zoek gegaan naar goud: verder stroomafwaarts komt de Klondike erin uit, en die rivier was de bestemming van de laatste grote gold rush. Vanaf Skagway volgden we die historische route, helemaal naar Dawson City. Ik heb rond deze reis enkele heerlijke boeken gelezen over die periode, en had af en toe het gevoel in die boeken rond te fietsen. Ik houd daar enorm van, als lezen en reizen samen opgaan. Hier dus drie leestips, al hebben die niet met tekst en communicatie te maken (althans, niet anders dan dat ik het belangrijk vind om goede boeken te lezen om mijn gevoel voor mooie taal op peil te houden – in dit geval dan voor het Engels):

• The Klondike Fever van Pierre Berton, een historisch overzichtswerk, zeer boeiend geschreven, en kennelijk zo levendig en accuraat in zijn beschrijvingen dat ik Dawson City meende te herkennen toen ik er binnenfietste en rondliep: ja, het klopte helemaal; zo had ik het me voorgesteld.
• Gold rush groom van Jenna Kernan, een perfect boek voor onderweg, als e-book, maar ook omdat het heerlijk weglas. Het is een simpel krijgt-ze-hem-of-krijgt-ze-hem-niet-romannetje, maar dan terwijl het stel diezelfde weg aflegt van Skagway naar Dawson, op zoek naar avontuur en fortuin.
• The call of the wild van Jack London – dé auteur van de wildernis van de Yukon, die zelf gedurende de goudkoortsjaren één winter in Dawson doorbracht (we zagen zijn hut). Een klassieker, en inderdaad een verbluffend geschreven en aangrijpend verhaal. Ik kocht het boek in Dawson en heb het terug thuis gelezen, om met mijn hoofd nog even terug te keren naar Canada!