Een goede (eind-)redacteur of corrector is onzichtbaar in de tekst: hij of zij verbetert hem zonder daarin iets van zichzelf te leggen. Maar ik ben nu een boek aan het lezen waarvan ik heel zeker weet dat er iemand aan heeft gewerkt, gecorrigeerd, geredigeerd, die niets heeft met wielrennen. Ik leg het uit.

Het gaat om het boek Pijn. Een biografie. Misschien lijkt dat niet zo’n aantrekkelijk onderwerp, maar ik lees het ademloos. Ik vind het een heel fascinerend onderwerp (raakvlak tussen lichaam en geest) en ook zeer aantrekkelijk geschreven, met een fraaie afwisseling tussen wat meer theoretische, bespiegelende hoofdstukken en ervaringsverhalen van mensen die iets hebben met pijn.

Dat ‘iets’ loopt nogal uiteen, het zijn zeker niet alleen maar pijnpatiënten. Vandaar dat één van de ervaringsverhalen afkomstig is van Peter Winnen, voormalig profwielrenner (en inmiddels overigens ook columnist en in die zin een inspiratiefiguur voor mij). In het hoofdstuk ‘Afzien als een varken’ vertelt Winnen op p. 182 dat er tegenwoordig niet veel criteria meer zijn, terwijl ze vroeger na de Tour ‘dertig, vijfendertig criteria’ reden.

Criteria? Ja, dat is een meervoud van criterium. Maar in deze betekenis is het meervoud toch echt criteriums. Geen enkele wielerliefhebber zal het hebben over de criteria na de Tour. Zoiets wéét je gewoon. En dan hoef je het dus ook niet op te zoeken.

Opzoeken biedt bovendien niet veel soelaas. Ik vind (zonder heel grondig te spitten) alleen een discussie op Fok!. Het Groene Boekje helpt niet echt, en woordenboeken ook niet – je kunt het dan hooguit zelf uit een voorbeeld halen.

Peter Winnen zal echt niet criteria gezegd of geschreven hebben, hooguit als grap. Maar een in dit geval ietsje overijverige redacteur heeft criteriums vast op dezelfde manier beoordeeld museums. Suffe wielrenners, krijgen niet eens de Latijnse meervoudsuitgangen goed…